Η αρχή μιας νέας εποχής --- Του Πάνου Σκουρλέτη

Εντός μιας Ευρώπης που αλλάζει, με αβέβαιη κατεύθυνση, η κυβέρνηση επιχειρεί τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας με πολλαπλές στοχεύσεις και μία βασική επιδίωξη: την αλλαγή σελίδας για την Ελλάδα. Η ενεργοποίηση παραγωγικών δυνάμεων στο πεδίο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες δέχονται ισχυρό πλήγμα τα χρόνια της κρίσης, η αύξηση της απασχόλησης, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των μεγαλύτερων επιχειρήσεων, είναι μερικές από αυτές τις στοχεύσεις για τη διέξοδο από την ύφεση, από τη λιτότητα και από το ασφυκτικό πλαίσιο επιτήρησης της οικονομίας. Στη βάση όλων αυτών, το εγχείρημα της  «δίκαιης ανάπτυξης» είναι μια προσπάθεια πιο δύσκολη απ’ ότι μπορεί να υποθέσει αρχικά και ο πλέον υποψιασμένος πολίτης, ο οποίος έχει υποστεί τις

 επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, τις συνέπειες των σχεδίων αντιμετώπισής της, αλλά και την κοντόφθαλμη  προσέγγιση των δυνάμεων της αντιπολίτευσης στην πρόταση διεξόδου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Μια πρόταση που δεν αξιολογείται κριτικά, αλλά απορρίπτεται συλλήβδην ώστε να δημιουργηθεί η τεχνητή ανάγκη πολιτικής αλλαγής. Ωστόσο, οι σημαντικές αλλαγές δεν μπορεί να είναι διαρκώς μια υπόθεση λίγων που γνωρίζουν περισσότερα απ’ όλους τους άλλους.   

Είναι αναντίρρητο ότι μιας τέτοιας έκτασης προσπάθεια, όπως αυτή για μια δίκαιη ανάπτυξη,  έχει έντονα κοινωνικά χαρακτηριστικά, όχι μόνο επειδή απευθύνεται στην κοινωνία και επιδιώκει συγκεκριμένα αποτελέσματα προς όφελός της, αλλά κυρίως επειδή παρεμβαίνει στην κοινωνία και φιλοδοξεί να την ενεργοποιήσει υπέρ των βαθιών τομών που θα διαμορφώσουν την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες. Πρόκειται για ένα  σχέδιο που έχει το πλεονέκτημα της δημιουργίας ισορροπιών, οι οποίες είναι απολύτως απαραίτητες για κάθε επόμενο βήμα, αν και η σημασία τους υποτιμήθηκε κατάφωρα τα προηγούμενα χρόνια. Οι διαφορές είναι τεράστιες σε σχέση με το νεοφιλελεύθερο αφήγημα, μέσω του οποίου  εκφράστηκαν εμβληματικές ταυτίσεις με τις «συνταγές» των μνημονίων, αντιρρήσεις μόνο σε ζητήματα που σχετίζονταν με το βαθμό επιβάρυνσης και την ελευθερία δράσης των μεγάλων επιχειρήσεων, δυστοκία μόνο όταν θεωρήθηκε ότι οι αξιώσεις των δανειστών απειλούσαν την επιβίωση του εκάστοτε κυβερνητικού σχήματος. 

Ένα από  τα προβλήματα της νεοφιλελεύθερης προσέγγισης στο επίπεδο της  πολιτικής πρακτικής, πέρα από την «ταξική» της μεροληψία, είναι ότι  αρνήθηκε την πραγματικότητα της μεταβατικότητας της περιόδου. Αγκιστρώθηκε στον παλιό «κόσμο» που κατάφερνε μέχρι τότε να εξασφαλίζει μια εύθραυστη κοινωνική εκεχειρία, την πολιτική της επικράτηση και μια ψευδεπίγραφα ομαλή οικονομική  δραστηριότητα, η οποία σήμερα πληρώνεται ακριβά. Χρησιμοποίησε εργαλεία του παρελθόντος, όπως τον κρατικό μηχανισμό που διαμορφώθηκε στη βάση της νοοτροπίας της συνδιαλλαγής και της σιωπηρής ανοχής σε «παραστρατήματα». Επένδυσε στην παραοικονομία, τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Στο ιδεολογικό επίπεδο, υιοθέτησε πλήρως την οικονομική σκοπιμότητα των πολιτικών λιτότητας. Επέλεξε συνειδητά την συμπόρευση με τους φορείς των πιο ακραίων νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, με όραμα μια Ελλάδα οικονομικά ισχυρή, ωστόσο μια Ελλάδα για λίγους, με το 1/3 της κοινωνίας  να αντιμετωπίζεται ως δικαιολογημένες «παράπλευρες απώλειες» και το υπόλοιπο κομμάτι να βιοπορίζεται με τους χειρότερους δυνατούς όρους. Όπως κι αν το δει κανείς, πρόκειται για ένα «φιλάσθενο» πολιτικό όραμα που αφορούσε ελάχιστους.

Αυτό ήρθαμε να αλλάξουμε. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση επιμένει, παρά τις αφόρητες πιέσεις, εντός και εκτός χώρας, παρά τα τεράστια διλλήματα που αντιμετώπισε και  τις αντικειμενικά μεγάλες δυσκολίες, να συνεχίζει το έργο της, με τη βεβαιότητα ότι πολύ σύντομα θα υπάρξουν αποτελέσματα που θα αξιολογηθούν θετικά από το σύνολο της κοινωνίας. Αυτό είναι και το ζητούμενο. Μια κοινωνία όρθια, με αυτούς που έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη να υποστηρίζονται, με νέες ισορροπίες, με αλλαγή νοοτροπίας, με διάχυση του οφέλους. Γι’ αυτό και ορισμένοι κύκλοι επιτίθενται λυσσαλέα στην κυβέρνηση, καθώς προσπαθούν να διατηρήσουν ανέπαφο τον κύκλο της διαπλοκής και της οικονομικής εύνοιας συγκεκριμένων «εκλεκτών».  

Η αριστερά επιλέχθηκε για να αλλάξει τα πράγματα, προσαρμοζόμενη, κάνοντας συμβιβασμούς, χωρίς όμως να ξεχάσει από πού έρχεται και που πηγαίνει. Κι αυτό δεν είναι μια εμμονή στο παλιό, αλλά η αρχή της συνέπειας απέναντι σε πανανθρώπινες αξίες που ανάγουν τον άνθρωπο σε πρωταγωνιστή. Τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη; Να «σηκωθούμε» όλοι μαζί, να βρεθούν δουλειές, να βελτιωθούν οι απολαβές, να διευρυνθούν δικαιώματα, να θωρακιστούν οι συντάξεις, να προστατευτούν ασφαλιστικές παροχές, να ενισχυθεί  το σύστημα υγείας και η εκπαίδευση να προετοιμάζει πολύπλευρα τους ενεργούς πολίτες του αύριο. Όλα αυτά δεν πρέπει να ενεργοποιούν αντανακλαστικά άρνησης για τους πολίτες που πιστεύουν ότι τέτοιοι  στόχοι ίσως να αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη από τους εκπροσώπους του επιχειρείν. Εάν συμφωνήσουμε ότι η οικονομική, κοινωνική και πολιτική σταθερότητα είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για την επιχειρηματική δραστηριότητα και την αύξηση των επενδύσεων, αυτός είναι ο μόνος   τρόπος για να εξασφαλιστούν αυτές οι προϋποθέσεις. Οι ίδιοι οι εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρηματικών σχημάτων επιμένουν ότι τους ενδιαφέρει κυρίως να μπορούν να σχεδιάσουν σε βάθος χρόνου. Οι παρεμβάσεις μας έχουν τέτοιο χαρακτήρα. Θεσμικό πλαίσιο μακράς πνοής, καθαρές σχέσεις, διαφάνεια. 

Ακούγονται πολλά για τις προοπτικές των επενδύσεων στην Ελλάδα.  Ας κρατήσουμε την ψυχραιμία μας. Η αλλαγή σελίδας απαιτεί νέες σκέψεις και προσεγγίσεις, που δεν είναι απαγορευτικό να βασίζονται στην προηγούμενη γνώση και εμπειρία. Σήμερα μπορούμε να μιλάμε με χειροπιαστά αποτελέσματα, το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης, την πρόβλεψη εγγυήσεων για τη βιωσιμότητα και την αναδιάρθρωση  του χρέους, τη θέσπιση  ορίου δαπανών για την εξυπηρέτησή του, που παραπέμπουν σε διαθεσιμότητα  δισεκατομμυρίων ευρώ τα χρόνια που έρχονται. Αυτή την περίοδο «απελευθερώνονται» χρηματοδοτικά εργαλεία για την χώρα μας και είναι αλλεπάλληλα τα δείγματα στήριξης από την ΕΕ και άλλες χώρες. Τα προβλήματα βεβαίως, δεν λύνονται ως δια μαγείας και η κρίση συνεχίζεται. Η εκτίμηση για θετικό πρόσημο ανάπτυξης το 2016 ή έστω σοβαρές ενδείξεις για αυτή την εξέλιξη, μένει να υποστηριχθεί από σκληρή και μεθοδική δουλειά, προκειμένου και να εκπληρωθεί. Όσο για τις αξιολογήσεις, αυτές δεν έχουν να κάνουν μόνο με τους εταίρους μας στην ΕΕ, αλλά και με ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Ωστόσο, ας αποφύγουμε  μια δίκη προθέσεων, όταν η ίδια η ζωή, πολύ γρήγορα, θα θέσει με αδιαμφισβήτητο τρόπο, ενώπιον όλων, τα θετικά και τα αρνητικά της πολιτικής που ακολουθείται.   

Οι προϋποθέσεις για θετική πορεία, υπάρχουν. Το ορθό και το δίκαιο, το οικονομικά αποδοτικό που μπορεί να είναι και κοινωνικά αποτελεσματικό, είναι κάτι εφικτό, έστω και αν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που θεωρούν ασυμβίβαστες αυτές τις δύο έννοιες. Θα διαψευσθούν.  Η νέα πορεία της χώρας μάς χωράει όλους και πολύ γρήγορα, στη βάση αυτής της πολιτικής, θα είμαστε σε θέση να αναπληρώνουμε απώλειες, να ελαφραίνουμε οικονομικά βάρη, να σχεδιάζουμε μακροπρόθεσμα, να υλοποιούμε όλο και περισσότερο τη δική μας πρόταση για τη διέξοδο από την ύφεση και τη λιτότητα.